Lộ trình nhân quả

Quý bạn đọc vui lòng chọn định dạng pdf hoặc epub, rồi nhấn nút “Đọc” ở trên để đọc toàn bộ nội dung tư liệu, hoặc xem trực tiếp như sau:

Chơn Như, ngày 15 tháng 4 năm 2000

LỘ TRÌNH NHÂN QUẢ

Nói đến đạo đức về lòng thương yêu thì phải nói đến nhân quả, vì lòng thương yêu phải được đặt trong đường đi của nhân quả. Nhân quả thì chắc ai có lẽ cũng hiểu biết. Trong nhân quả luôn luôn lúc nào cũng có thiện và ác: Thiện là không làm khổ mình khổ người, mọi người đều được an vui hạnh phúc, sống thanh thản, an lạc, giải thoát; còn ngược lại thiện là ác thì làm khổ mình khổ người, tâm hồn lúc nào cũng bất an, bất toại nguyện và khổ đau, cho nên Đức Phật gọi cuộc sống đó là Địa ngục, Súc sanh, Atula.

Ở đây chúng tôi xin giải thích thêm nhân quả cho quý vị rõ hơn. Vậy nhân quả là gì? Theo nghĩa đen của từ Hán Việt là: “Nhân là hạt, quả là trái; nhân quả có nghĩa hạt và trái”. Theo Từ Điển Tiếng Việt của Nhà Xuất Bản Khoa Học Xã Hội thì nhân quả có nghĩa là: “Nguyên nhân và kết quả. Nguyên nhân có từ tiền kiếp tạo ra kết quả ở kiếp sau; và kết quả ở kiếp sau là do nguyên nhân ở từ kiếp trước”.

Danh từ kiếp sau kiếp trước nghe có vẻ trừu tượng, mơ hồ, không cụ thể.

Nhân quả là hạt và trái, có loại hạt gieo có quả ăn liền, có loại hạt gieo giống quả phải được nhiều năm mới có ăn.

Ví dụ hạt lúa chúng ta gieo trong ba tháng là chúng ta có gặt ăn, hạt xoài gieo 5 năm, 10 năm mới có ăn, tức là hạt lúa gieo xuống là 3 tháng có quả chín, hạt xoài phải 5 năm, 10 năm mới có quả.

Nhân quả là chúng ta mượn từ những danh từ hạt trái để ám chỉ cho hành động thiện ác của chúng ta vay trả, trả vay.

Ví dụ chúng ta mắng chửi một người nào đó, thì anh em dòng họ của người đó lấy gậy gộc, giáo mác đánh đập và có thể chém giết chúng ta.

Nhân mắng chửi người thì quả phải bị đánh đập và còn bị giết chết.

Nhân quả là làm một điều ác thì không bao giờ tránh khỏi tai họa khổ, vì luật nhân quả rất công bằng và công lý, nó không thiên vị ai cả. Một người nói móc người khác hoặc nói mỉa mai, nạt nộ, hù dọa, chửi mắng, la hét, nguyền rủa, la lối đó là tạo nhân không lành thì cũng phải trả quả như chúng tôi đã nói ở trên.

Có thứ hạt giống gieo lâu ngày mới có ăn, có thứ vừa gieo là có quả ăn liền. Không có ai gieo hạt giống mà không ăn, nếu họ không ăn thì con cháu của họ cũng phải ăn.

Nhân quả có nghĩa là làm một hành động ác thì phải gặt lấy một sự khổ đau, ngược lại làm một điều lành thì hưởng được phước an lạc, thanh thản, vô sự, v.v..

Do luật nhân quả này mà Đức Phật đã xây dựng giáo lý của mình trên nền tảng đạo đức này. Vì thế giáo lý của Ngài dạy rất cụ thể và thực tế với cuộc sống của con người, không có mơ hồ trừu tượng như các giáo phái khác. Ngài lấy thiện làm tiêu chuẩn giải thoát cho con người. Ai sống trong thiện là người đó có hạnh phúc, có giải thoát; ai sống trong ác pháp thì người đó phải chịu khổ đau mà cũng không ai giúp đỡ cho họ được.

Ngài hiểu được Luật Nhân Quả có thật sự, chứ không phải sự may rủi của con người hay là sự ngẫu nhiên.

Vì biết chắc đạo luật này nên Đạo Phật ra đời để giải quyết sự đau khổ của con người trong nhân quả.

Ngài còn biết rõ trong thế gian này không có số mệnh, mà đều do từ hành động nhân quả vô thường thường xuyên thay đổi di động do hành động thiện ác của mỗi con người, nên cuộc sống ai cứ hay khổ đau, chết yểu hay trường thọ đều do sự thay đổi tăng giảm của mỗi hành động nhân quả của con người mà ra.

Do đó, Đức Phật mới dạy: “Chư ác mạc tác, chúng thiện phụng hành” hay “Ngăn ác diệt ác pháp, sanh thiện tăng trưởng thiện pháp”.

Mục đích pháp hành của Đạo Phật là triển khai trí tuệ về đạo đức thương yêu, tức là triển khai Tứ Vô Lượng Tâm, muốn triển khai Tứ Vô Lượng Tâm thì phải thực hành Tứ Chánh Cần, thì phải thực hiện Tứ Niệm Xứ. Muốn thực hiện Tứ Niệm Xứ thì phải thực hiện bốn loại định:

1- Định Chánh Niệm Tĩnh Giác.

2- Định Sáng Suốt.

3- Định Niệm Hơi Thở.

4- Định Vô Lậu.

Quý vị đã hiểu “nhân quả” rồi, nhưng ở đầu đề gọi là “lộ trình nhân quả”.

Vậy lộ trình là gì?

Lộ trình là đường đi, tức là đường đi của nhân quả.

Nếu chúng ta muốn học tập và thực hiện một đời sống đạo đức nhân bản – nhân quả mà không biết đường đi của nhân quả thì chúng ta không làm sao mà thực hiện được đạo đức ấy. Vì không rõ đường đi thì biết đâu thực hiện áp dụng đạo đức nhân quả vào đời sống của mình.

Vậy nhân quả sẽ đi trên con đường nào?

Nhân quả sẽ đi trên ba nẻo:

1- Thân hành.

2- Khẩu hành.

3- Ý hành.

Đó là ba nẻo trên một lộ trình của nhân quả. Từ nơi đó xuất phát hành động thiện hay ác; ác thì khổ đau, thiện thì an vui hạnh phúc. Cho nên, Đức Phật dạy: “Ngăn ác, diệt ác pháp” tại ba nơi chỗ này, và “Sanh thiện, tăng trưởng thiện pháp” cũng tại ba nơi chỗ này.

Nếu chúng ta biết ngăn ác diệt ác pháp, tức là chúng ta biết tu tập và rèn luyện đạo đức nhân bản – nhân quả, không làm khổ mình khổ người; nếu ai cũng tu tập đạo đức như vậy hết thì cuộc sống thế gian này là cảnh Thiên Đàng, Cực Lạc.

Đường đi của nhân quả quý vị đã rõ chưa? Như trên chúng tôi đã dạy có ba nơi: THÂN – MIỆNG – Ý.

Ví dụ: Dùng tay, gậy gộc, gươm đao, giáo mác, cung, tên, súng đạn… đánh đập và giết hại người và loài vật đó là đường đi của nhân quả ác. Thứ nhất nó sẽ đem đến cho chúng ta những quả khổ như chúng ta đã dùng thân hành làm đau khổ và giết hại người và chúng sanh vậy. Luật Nhân Quả vay một trả mười, nghĩa là chúng ta đánh người khác một cây, giết mạng sống của loài vật một con thì chúng ta phải trả 10 kiếp bị đánh 10 cây và giết chết một con vật thì phải bị giết chết 10 kiếp làm con vật.

Do lộ trình nhân quả này mà Đức Phật đã nhìn thấu suốt nên mới dạy: “Được thân người là khó”. Người đời không biết tưởng khi chết bỏ thân này rồi là được sanh lên làm người liền.

Điều này không bao giờ có được, vì trải qua một cuộc sống bảy, tám chục năm làm người, chúng ta đã từng sử dụng biết bao nhiêu thân hành của mình và đã giết hại biết bao nhiêu thân mạng chúng sanh để ăn thịt, uống máu, thì làm sao thoát khỏi nợ máu xương này, và còn đánh đập biết bao nhiêu người và loài vật thì nợ đánh đập và làm đau khổ người và chúng sanh thì làm sao thoát khỏi sự đau khổ đánh đập, vay phải trả.

Đây là nẻo đi thứ nhất của nhân quả, chắc chắn ít có ai thoát khỏi hành động này, nhất là mọi người còn đang ăn thịt chúng sanh. Bởi vì mọi động vật sanh ra từ trong chiếc nôi môi trường sống không có nghĩa để ăn thịt nhau, vì sinh ra loài vật nào cũng có lòng thương yêu, nhưng vì lòng thương yêu ấy đã đặt sai chỗ nên trở thành ăn thịt nhau.

Bởi trong môi trường sống, rong rêu cỏ cây sanh ra trước để tạo thành sự sống cho loài động vật khi sanh ra. Do vậy, mọi loài động vật sanh ra đều nhờ vào cỏ cây, rong rêu mà sống chứ không phải ăn thịt với nhau mà sống. Vì loài cỏ cây, rong rêu không có cảm giác đau khổ như loài động vật.

Vì thế, môi trường sống trong Luật Nhân Quả có sự an bài sắp xếp cho cuộc sống thực vật và động vật trong đạo đức yêu thương với nhau, tức là sống trong môi trường toàn thiện. Nhưng vì loài động vật có trí tuệ nhưng lại vô minh, vì vô minh không rõ đường đi lối về của nhân quả nên đặt lòng thương yêu sai hướng thành ra mất đạo đức. Do không có đạo đức nên loài động vật đã tự làm khổ cho nhau, con thú mạnh ăn hiếp và giết con thú yếu để ăn thịt. Con người có trí thông minh lại dùng trí thông minh giết hại loài vật khác hàng loạt để ăn thịt, từ đó loài động vật đã tạo ra một đường tròn luân hồi. Một người làm ác giết hại chúng sanh thì nghiệp lực đó sanh ra bao nhiêu chúng sanh để trả quả ác giết hại, nghĩa là một người giết hại ăn thịt chúng sanh thì phải sanh ra loài vật gấp 10 lần, 100 lần để cho người khác giết hại và ăn thịt lại. Với đôi mắt vô minh loài động vật không thấy điều này, nên chúng đã ăn thịt cha mẹ lẫn nhau.

Một con chó chúng ta nuôi trong nhà, do ăn lén một quả trứng gà hay bắt một con gà con ăn thịt, chúng ta bắt được dùng cây gậy đánh đập con chó, tiếng con chó kêu la thảm thiết, khổ đau nhưng chúng ta cũng không dừng tay, cho đến khi con vật lăn lộn bò lết, đứng dậy không nổi và giãy chết, chúng ta đem con vật làm thịt, cả nhà ăn uống vui thích, lại còn bảo nhau: “con chó này chết đáng đời, chúng ta kiếm con chó khác nuôi”. Nhưng cả gia đình không ngờ, con chó đó là cha mẹ của mình đã tái sanh vì nhân quả khi cha mẹ còn sống đã làm những điều ác giết hại và ăn thịt để nuôi con.

Cho nên, người có con mắt nhân quả nhìn thấu suốt qua hết nghiệp của thân loài động vật thì không ai còn dám đánh đập và ăn thịt chúng sanh nữa.

Loài cá tôm ở dưới sông nước, loài chim ở trên cây, loài gia súc như: gà, vịt, heo, dê, trâu, bò, chó, ngựa, v.v.. đều là những người thân thương của mình, họ đang trả nghiệp quả đánh đập, giết hại, ăn thịt loài vật nên tái sanh làm thân loài vật như vậy. Bởi người ta ăn thịt chúng sanh là người ta ăn thịt những người thân của mình.

Vì đời sống của một con người trải qua thời gian bảy, tám chục năm thì sự giết hại và ăn thịt chúng sanh có tới hàng vạn triệu loài động vật bị giết. Như vậy, nghiệp quả đó phải chịu tái sanh vạn triệu triệu con vật để chịu sự giết hại và loài động vật khác ăn thịt lại, thọ lấy sự đau khổ mà trước kia mình gieo một bây giờ phải trả gấp trăm lần đau khổ đó.

Ví dụ: Bây giờ chúng ta đánh một con vật một roi, con vật đau đớn kêu la, thì sau này chúng ta trả quả bằng 100 con vật đều bị đánh đau khổ một trăm lần.

Như trên đã dạy, hành động của thân đánh đập và giết hại chúng sanh đó là nẻo đi thứ nhất của lộ trình nhân quả thuộc về thân.

Hành thứ hai của thân là lấy của không cho tức là trộm cắp, cướp giật của cải người khác, khiến cho người mất của cải khổ sở, đau đớn, buồn rầu, đó là hành động đặt sai tình thương, đặt hành động thương mình mà làm khổ người, muốn mình ở không (không làm việc) mà có tiền của nhiều, giàu sang, tức là thương mình hại người, làm khổ người.

Trên đời này có bao giờ kẻ trộm cướp, móc túi mà giàu sang bao giờ. Càng tham lam, trộm cắp lại càng nghèo khổ hơn nhiều; đôi khi bị tù tội, gia đình tan nát; đôi khi bị bệnh tật, tai họa, của cải cũng tiêu sạch; đôi khi bị nước trôi, lửa cháy của cải cũng chẳng còn gì. Tâm tham lam lấy của không cho thì biết bao nhiêu sự nghèo cùng sẽ đến với họ. Đó là hành động thứ hai nẻo đi của lộ trình nhân quả, thuộc về thân hành.

Hành động thứ ba của thân là dâm dục không đúng chỗ, có nghĩa là gian dâm ngoại tình với người khác. Vì tâm tham sắc dục mà làm gia đình mình tan nát và gia đình người khổ đau, biến thành con người vô đạo đức, bất nghĩa, là loài cầm thú, trâu, chó, bò, dê, v.v.. Đó là hành động của thân thứ ba nẻo đi của lộ trình nhân quả thuộc về thân hành.

Trên đây là ba lối vào của thân trong một lộ trình nhân quả. Nếu ta đặt đạo đức lòng thương yêu sai hướng thì trở thành ác pháp khiến cho ta khổ, người khác khổ và trở thành kẻ vô đạo đức; bằng ngược lại, chúng ta đặt đạo đức lòng thương yêu đúng chỗ thì ác pháp chấm dứt, thiện pháp tăng trưởng, không làm khổ mình, khổ người, khổ chúng sanh thì ta được an vui hạnh phúc, mọi người cũng như vậy và ta trở thành người có đạo đức, đạo đức nhân bản.

Trên đây, đạo đức của lòng thương yêu được đặt đúng vào ba vị trí thân hành niệm của lộ trình nhân quả. Như quý vị đã biết, đặt sai hướng thì ác pháp sanh trưởng, còn đặt đúng hướng là đạo đức làm Người, làm Thánh. Đây là đường đi của nhân quả trong thân hành niệm. Nếu con người muốn thoát ra khỏi loài cầm thú thì phải học cách thức đặt tình thương cho đúng chỗ trên ba nẻo này cùng về một lộ trình và trên lộ trình này không có một người nào thoát ra khỏi, chỉ có người nhập định hoặc thây ma chết, thân, miệng và ý bất động thì lộ trình này vô hiệu hóa đối với họ.

Nếu có một tí xíu hoạt động thì cũng bị luật nhân quả chi phối.

Bây giờ chúng ta tiếp tục học về KHẨU HÀNH. Khẩu hành có bốn nẻo cùng về một lộ trình nhân quả.

Nếu lòng thương yêu đặt về khẩu hành thì nẻo xuất phát nó có bốn:

1- Nói dối.

2- Nói lời hung dữ.

3- Nói lời phù phiếm.

4- Nói lời thêu dệt.

LỜI NÓI DỐI

Lời nói dối là lời nói không thật, không đúng sự thật, nghĩa là lời nói không đi đôi với ý nghĩ và việc làm, lời nói không đúng với sự kiện xảy ra, không đúng với những điều mắt thấy tai nghe.

Lời nói dối còn là lời nói vu khống người khác, đổ tội cho người khác khi người ta không có làm tội.

Lời nói dối còn là lời nói vu oan giáng họa cho kẻ khác để tạo cảnh khổ đau cho người, để hả lòng thù hận, căm tức. Đó cũng chỉ vì chúng ta đặt tình thương không đúng chỗ, tức là đặt tình thương nơi mình quá nhiều để đi đến nỗi thành ích kỷ hại người khác bằng nhiều cách nói dối, vu oan giáng họa, v.v..

Những lời nói dối đó là ác pháp khiến cho người khác và ngay cả thân tâm mình cũng chẳng an ổn vì luôn sợ hãi người ta phát giác ra được lời nói dối.

Bởi vậy, đạo đức nhân bản – nhân quả không cho phép con người làm những điều này, ai đã dám cả gan làm những điều này thì tòa án của luật này sẽ xét xử và không tha thứ cho một kẻ nào hết, nếu kẻ đó không biết chừa bỏ mà đặt sai lòng thương yêu không đúng chỗ thì phải lãnh đủ bản án rất công bằng và công lý.

Đặt tình thương không đúng chỗ tức là tạo ra ác pháp khiến cho mình khổ, người khác khổ.

Ở đây chúng tôi nói về lộ trình nhân quả chứ chưa phải đi sâu vào vấn đề đặt tình thương yêu đúng chỗ hoặc không đúng chỗ. Xin hẹn lại nơi mục khác để bàn sâu hơn, còn bây giờ chúng ta trở về lộ trình khẩu nghiệp của nhân quả.

Tưởng nói dối là người ta tin mình, được thoát nạn an vui, nhưng không phải vậy. Khi nói dối tâm mình rất lo lắng, không lúc nào an ổn, thanh thản, an vui được, đó là nói dối không hại người hại mình; còn nói dối hại người làm người khác khổ đó là một điều tội lỗi rất lớn, tức là đặt điều nói xấu kẻ khác, người ta không làm xấu điều đó, mình đặt điều nói xấu để hả lòng căm tức, thù ghét, ích kỷ nhỏ mọn của mình, không ngờ việc làm đó đã giáng họa cho mình.

Tại Tu viện Chơn Như, chúng tôi đã chứng kiến rất nhiều người, họ đã phạm phải lộ trình nhân quả về khẩu nghiệp, tạo điều bất nghĩa do lòng thù hận, ích kỷ, nhỏ mọn khi phạm phải những lỗi lầm kỷ luật của tu viện hoặc bị trận đòn trắc nghiệm sanh tâm thù oán, chứ không ngờ đó là để thử thách sự xả tâm của mình để đạt được kết quả tu tập giải thoát.

Do sự vô minh không hiểu của những người đệ tử, họ đã tự tạo ra nhân quả ác nên phải thọ lấy những sự khổ đau vô cùng tận.

Để rồi chúng ta sẽ xem những người học trò bất nghĩa đó họ trả những quả gì? Họ làm được những gì? Con đường tu hành của họ sẽ đi về đâu? Khi họ là những con người thiếu tình, thiếu nghĩa, thiếu đạo đức làm người.

Ở đây chúng tôi triển khai đạo đức nhân quả của Đạo Phật, tức là dạy đạo đức nhân bản làm người không làm khổ mình khổ người. Thế mà những người vô đạo đức thì làm sao thoát khỏi luật nhân quả, chúng tôi rất đáng thương cho những người này, họ là những người tu để cầu giải thoát thế mà có duyên bất toại nguyện, họ không thấy chỗ bất toại nguyện đó là chỗ để họ tu tập giải thoát, mà Đức Phật gọi là “chướng ngại pháp”, ngược lại gặp chướng ngại pháp thì họ sanh tâm thù hận oán ghét, như vậy họ tìm sự giải thoát ở đâu? Nếu không phải ở chỗ bất toại nguyện, bất toại nguyện là ác pháp, nếu không lìa ác pháp thì dù họ có tu muôn nghìn kiếp thì cũng chẳng bao giờ tìm được sự giải thoát. Trước cảnh này chúng tôi cũng không biết cách nào cứu vớt họ, nếu họ không tự lực từ bỏ những điều ác đó, thì chắc chắn cuộc đời của họ phải thọ lấy tai ương họa khổ trong gia đình của họ và chính bản thân họ.

Luật Nhân Quả tuy vô hình, nhưng người nào đã tự gieo ác pháp thì phải gặt lấy quả khổ, khổ mình khổ người. Đó là vô hình nhưng xử phạt rất công minh.

Đừng nghĩ rằng nói xấu lén người khác là không có tội, trước mắt chúng tôi đã chứng kiến một số huynh đệ đồng tu theo Đạo Phật, lén nói xấu chúng tôi chuyện không có đặt có mà nói, nhân quả trước mắt cho chúng tôi đã thấy là họ bệnh đau nhiều cơn hiểm nghèo, có người đã mạng vong trong khi tuổi còn rất trẻ, có người phải sống bằng thuốc hàng ngày.

Đừng bảo rằng không có Luật Nhân Quả, đó là sai, cứ suy ngẫm rồi sẽ thấy!

Đặt tình thương cho mình nơi lộ trình khẩu nghiệp của nhân quả, tưởng mình nói qua rồi là thoát nạn, an vui, còn kẻ khác đau khổ thì mặc kệ họ, nhưng không ngờ khi đặt tình thương không đúng chỗ nên sanh ra nhiều ác pháp, do nhân ác “nói dối” thì hậu quả phải gánh chịu lời nói dối của mình mà không có một người nào tránh khỏi sự công bằng công lý của đạo lực nhân quả này.